Dava aşamasında haklılığını en iyi bir şekilde anlatamayanların, davayı kaybettikten sonra eksik inceleme nedeniyle davayı kaybettiklerinden yakındıklarını veya böyle sonuçlanacağını bilseydi hiç dava açma yoluna başvurmayacağını söylediklerini sıkça duyarız. Bu ve benzeri yakınmaları en aza indirmenin yolunun Uzman Görüş Mütalaasından faydalanmaktan geçtiği değerlendirildiğinden bu konuda aşağıdaki hususların bilinmesinin faydalı olacağını düşünüyorum.
Tanımı: Uzman Görüş Mütalaası, tarafların Mahkeme önünde Bilirkişi dışında Uzmanından bilimsel nitelikli görüş alarak ve bu görüşleri bir rapor halinde düzenlettirerek iddia ve savunmalarını güçlendirdikleri ve ispata çalıştıkları hukuksal bir belgedir. Başka bir ifadeyle, dava öncesi ya da dava esnasında taraflarıniddiasını veya savunmasını teknik açıdan ispat kabiliyetini güçlendirmek amacıyla konusunda bilgili ve tecrübeli uzmanlardan bireysel olarak ya da kanuni vekilleri (avukat) aracılığıyla talep ettikleri, delil niteliğindeki rapora Uman Görüş Mütalaası denir.
Yasal Dayanak: 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunun Uzman görüşü başlıklı 293. Maddesi,
“ (1) Taraflar, dava konusu olayla ilgili olarak, uzmanından bilimsel mütalaa alabilirler. Sadece bu nedenle ayrıca süre istenemez.
(2) Hâkim, talep üzerine veya resen, kendisinden rapor alınan uzman kişinin davet edilerek dinlenilmesine karar verebilir. Uzman kişinin çağrıldığı duruşmada hâkim ve taraflar gerekli soruları sorabilir.
(3) Uzman kişi çağrıldığı duruşmaya geçerli bir özrü olmadan gelmezse, hazırlamış olduğu rapor mahkemece değerlendirmeye tabi tutulmaz.”
Hükümlerini içermekte olup, yukarıda yer alan düzenlemeyle “Uzman Görüş Mütalaası” yasal bir delil türü kabul etmiştir. Buna göre, tarafların gerek özel ve teknik bilgiyi gerektiren hususlarda ve gerekse hukuki sorunlar ile ilgili olarak her zaman Uzman Görüş Mütalaasına başvurulabileceğini açıkça kabul etmiştir.
Ne Zaman: Taraflar, dava öncesi aşamasında, dava konusu yapmayı düşündüğü konudaki haklılık durumunu gözden geçirerek ona göre pozisyonunu belirlemek, dava aşamasında ise iddia ettikleri ya da savundukları hususun desteklenmesi veya adli makamlar tarafından alınan bilirkişi raporunda gözden kaçmış, hesap ve işlem hatası yapılmış, eksik veya yanlış değerlendirilmiş hususlar olduğunu düşündüklerinde, Uzman Görüş Mütalaası alma yoluna gitmektedir. Mahkemece görevlendirilen Bilirkişi tarafından hazırlanan raporun gerçeği yansıtmadığını düşünen taraf 6100 sayılı kanunun 293.maddesi gereğince uzmanından bilimsel mütalaa alabilir. Uzman Görüş Mütalaasının, Bilirkişi Raporundan önce bilirkişinin değerlendirmesine sunulmak üzere veya bilirkişi raporundan sonra, bilirkişi raporundaki hata ve çelişkileri ortaya koymak amacıyla alınması da mümkündür. Uzman Görüş Mütalaası bir nevi Bilirkişilik kurumunun otokontrol sistemi sayılabilir.
Bağlayıcılığı: Bilirkişi raporu takdiri deliller arasında sayılmış olup, Dava dosyasındaki diğer deliller gibi bilirkişi raporu da mahkemenin takdirine bırakılmıştır. Bununla birlikte çözümü, uzmanlığı özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde hakimler bilirkişiye başvurdukları için genellikle kararlarını da bilirkişi raporlarına dayandırmaktadırlar. Mahkemenin görevlendirmiş olduğu bilirkişi raporu ile tarafların kendi seçecekleri uzmandan alacakları Uzman Görüş Mütalaası arasında bağlayıcılık yönünden hiçbir fark bulunmamakta olup her ikisi de mahkeme nazarında takdiri deliller arasında yer almaktadır.
Talep Kolaylığı: Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre, Mahkeme gerek taraflardan birinin talebi üzerine gerekse kendiliğinden bilirkişinin oy ve görüşüne başvurabilir. Bilirkişi incelemesi yapılabilmesi için Hakim’in bu yönde bir karar vermesi ve seçtiği Bilirkişiyi görevlendirmesi gerekmektedir. Uzman Görüş Mütalaasına ise Hakim kararına gerek olmaksızın taraflarca serbestçe başvurulabilir. Ancak bu nedenle Mahkemeden ayrıca süre istenemez. Talep eden taraf uygun görmesi halinde Uzman kişiden aldığı Uzman Görüş Mütalaasını Mahkemeye kendisi sunar. Uzman Görüş Mütalaası sonucunu kendi menfaatine uygun göremeyen taraf bu mütalaayı Mahkemeye sunmak zorunda değildir.
Ücret: Taraf bilirkişisi veya özel bilirkişilik diye de adlandırılan Uzman Görüş Mütalaasına başvuracak taraf, bu konudaki gerekli masrafları kendisi karşılamak zorundadır. Ödenecek Ücret konusunda herhangi bir tarife bulunmamakta olup, hizmet bedeli taraflar arasında yapılacak görüşmelerle serbestçe kararlaştırılabilir. Talep eden tarafın Uzman Görüş Mütalaası için yaptığı giderler yargılama giderleri içerisinde sayılmadığından Mahkemeden veya karşı taraftan talep etmesi söz konusu değildir.
Saygılarımla,
Müslüm Oymak
Emekli Bankacı
NOT: Yukarıda yer alan açıklamalar genel düzede bilgilendirme amaçlı olup, herhangi bir taahhüt içermemektedir. Olumsuz sonuçla karşılaşmamak için konunun uzmanından durumunuza uygun profesyonel destek almanızı öneririm.